«این را واقعا میدانم که با سفر، مفهوم لذت از جهان هستی را بیشتر دریافتهام و احساس خوشبختی بیشتری کردهام. این احساس خوشبختی به واسطه بخش خوشگذرانه سفر نیست که در حضر هم میتوان خوش گذراند اما احساس خوشبختی نکرد. این احساس تنها با تجربه سبک زندگی مردم جهان است که پدید میآید.»
این بخشی از کتاب «مارک دو پلو» است که منصور ضابطیان در آن مخاطبانش را مهمان سفرنامهها و عکسهایی کرده که در سفرهایش به گوشه گوشه دنیا ثبت شده است.
روزنامهنگار، کارگردان، مجری، تهیهکننده و سفرنامهنویس متولد 7 آذر 1349 در تهران که میگوید به حدود 40 کشور جهان سفر کرده و خالق کتابهایی چون مارک و پلو، مارک دو پلو، برگ اضافی، سباستین، موآ و چای نعنا است.
منصور ضابطیان که از سال 78 وارد تلویزیون شده است بیشتر از اجرا در برنامههای تلویزیونی پرمخاطبی مثل «مردم ایران سلام» و «رادیو هفت» است که به یاد میآوریم؛ با چهرهای آرام که اطلاعات بالایی دارد و در مقابل، هیچ شباهتی با مجریان جنجالی تلویزیون ندارد. ضابطیان به عمد هیچگاه وارد این فضا نشده و شاید همین ویژگی او بوده که باعث شده جای خود را در میان مخاطبانش باز کند و کمرنگ شدن در تلویزیون نیز مانع ارتباط او با مردم نشده است.
ضابطیان که در برنامه اصفهانگرد مهمان اصفهانیها، اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری و موزه گرمابه علیقلی آقا بود، به سوالاتی درباره هزینه سفرهایش و پرسشهای دیگر پاسخ داد.
«چرا باید سفر کنیم و چطور سفر کردن را آغاز کردید؟»؛ ضابطیان در پاسخ به این سوال گفت: این یک امر بدیهی است و وقتی سفر میکنید دنیای شما بزرگتر میشود. به نظر من زمانی که به دنیا میآییم یک هسته درونی و یک پوسته بیرونی داریم که محیط اطرافمان را تشکیل میدهد و فضای خالی بین این دو باعث میشود در دوران کودکی کینه نداشته باشیم، پشت سر کسی حرف نزنیم و سریع فراموش کنیم و کمکم این هسته آنقدر بزرگ میشود که بهاندازه پوسته میرسد و دیگر کسی را در جهان خود راه نمیدهیم و چشم دیدن کسی را نداریم. اگر بخواهیم فضای دوره کودکی حفظ شود باید پوسته خود را گسترش دهیم که یکی از راههای آن سفر کردن است. کسانی که مسافرت میکنند راحتتر با مسائل کنار میآیند و آسانتر دیگران را میبخشند. لذت سفر و پاسخ به بیقراری درونی نیز یکی دیگر از دلایل سفر کردن من است.
درباره اینکه سفر را از کجا آغاز کردم، باید بگویم که من آدم بیقراری هستم و حتی در منزل، محل کار و حتی سینما نمیتوانم بیشتر از 20 دقیقه یکجا بنشینم و همیشه در سینما برای کسی که پشت سرم نشسته غصه میخورم. سفر کردن یکی از راههای پاسخ دادن به این بیقراری درونی من بود.
«برای سفر کردن باید پولدار بود؟ شما آدم پولداری هستید؟»؛ او این سوال را اینطور پاسخ داد: اگر پول نداشته باشید نمیتوانید به سفر بروید ولی به این معنا نیست که سفر پول خیلی زیادی بخواهد. به هر حال در سفر میتوانید در مواردی صرفهجویی کنید اما در برخی چیزها هم نمیتوانید. من آدم بیپولی نیستم ولی پولدار هم نیستم. سفر یک مهارت است و در طول زمان کمکم یاد میگیرید چگونه باید سفر کنید و سفرها برای شما راحتتر و کمهزینهتر میشود. هرکس در زندگی رویایی دارد و رویای من هم سفر کردن بود و برای آن هزینه میکنم. برای رسیدن به این رویا تلاش کردم و شاید اگر هزینه سفرهایم را به چیزهای دیگر اختصاص میدادم الان خانه بزرگتری داشتم، اما ندارم. درباره من کمی بیانصافی هم میکنند، در صورتی که هزینههایی که باید صرف کارهای دیگر میکردم به سفر اختصاص دادم و ناراضی هم نیستم.
این مجری و سفرنامهنویس در پاسخ به اینکه «بسیاری از داستانهای شهر اصفهان در مجموعه تختفولاد نهفته است و چطور میتوان مردم را به بازدید از این مکان ترغیب کرد؟» افزود: به چنین مکانهایی باید بیشتر رسیدگی شود تا برای گردشگر نکتهای برای سوال پرسیدن داشته باشد. بسیاری از قبرستانها در ایران عادی است و هیچ جذابیت توریستی ندارد، اما قبرستانی در میلان هست که تنها سه روز نیاز است تا بتوانید مجسمههای آن را تماشا کنید.
«خانمها چطور با وجود دغدغهها و برخی محدودیتها جهانگردی کنند؟»؛ ضابطیان در این خصوص گفت: برخی از این دغدغهها درست و برخی هم کاذب است، مخصوصاً در سفرهای خارجی. برخی خانمها تصور میکنند در سفرهای خارجی امنیت ندارند و ممکن است آنها را بدزدند، در صورتی که اصلاً اینطور نیست. درباره مسائل فرهنگی و خانوادگی نمیتوانم قضاوت کنم، اما خانمهایی را میشناسم که در خانوادههای بسیار سنتی بزرگ شدهاند و الان جهانگرد حرفهای هستند، اما برای آن جنگیدهاند. اگر وارد این جنگ شوید ممکن است پیروز شوید ولی اگر وارد این جنگ نشوید مطمئناً هیچوقت پیروز نمیشوید.
او در پاسخ به اینکه «چرا درباره شهرهای ایران سفرنامه ننوشتهاید؟» بیان کرد: به این دلیل که شاید برای مخاطب که خودش به شهرهای ایران سفر کرده خواندن این سفرنامه جذابیت نداشته باشد و از طرف دیگر، تفاوت شهرهای مختلف در ایران شاید کمتر از 20 درصد باشد.
منصور ضابطیان در پایان گفت: یک بار یک نفر در برنامهای تلویزیونی گفت سفر کردن فقط رفتن به یک کشور خارجی نیست و در خانه خودتان هم میتوانید سفر کنید و چقدر هم به او اعتراض شد و برخی این حرف را مسخره کردند، اما اتفاقاً به نظر من حرف درستی زد، چون سفر کردن در ابتدای کار نوعی بیقراری درونی است و آدمهایی که اهل سفراند، حتی نمیتوانند راحت روی یک مبل بنشینند. این بیقراری از رفتن از اتاقی به اتاقی دیگر آغاز میشود و کمکم تبدیل به رفتن به محله دیگر در شهر خودتان، رفتن به شهر و کشور دیگر میشود.